1- ماشین آلات آماده سازی اولیه مواد غذایی
1- دستگاه های شستشو (تمیز کننده): معمولا در ورود مواد اولیه به کارخانه های مواد غذایی همانند انواع میوه و سبزی و سایر محصولات کشاورزی پیش از کار و بسته بندی، باید مورد شستشو قرار بگیرند تا خاک و دیگر مواد آلوده از آن ها جدا شوند. ماشین آلات تصفیه و آماده سازی اولیه مواد غذایی این عملیات شستشو را به شکل مکانیزه و در مدت زمان بسیار کمی انجام می دهند.
این دستگاه ها از قرار زیر هستند:
1-دستگاه های بوجاری غلات: این دستگاه ها که در کارخانه ها و خطوط بسته بندی غلات استفاده می شود؛ عموما برای کارهای زیر به کار می روند:
1- با استفاده از قابلیت بوجاری، تمامی ناخالصی ها، شن و همچنین غلات ناسالم از محصول اصلی خارج می شود و سپس برای کارهای بعدی ارسال می شوند.
2- پاک کردن و دادن جلوه ای بهتر به غلات بسته بندی شده
2-تمیز کننده میوه ها و سبزیجات: این دستگاه ها برای شستشوی انواع میوه و سبزیجات مورد استفاده قرار می گیرند. برخی مدل‌های میوه و سبزی نیازی به شستشوی زیاد ندارند و فقط با قرار گرفتن در داخل وان تمیز می شوند.برخی دیگر نیاز به شستشوی بیشتری دارند و برای تمیز شدن باید از موتور‌ها و دیگر سیستم‌های موجود استفاده کرد.
2-دستگاه هسته گیر: برای جدا کردن هسته انواع میوه ها مورد استفاده قرار می گیرد. بیشترین کاربرد آن برای خارج کردن هسته ی میوه هایی چون آلبالو، سیب، زردآلو و گلابی و برای تولید مربا و کمپوت است. یکی از بیشترین استفاده‌هایی که از هسته گیر می‌شود در کنار میوه خشک کن و برای تولید چیپس میوه است.
انواع هسته گیر:
1-هسته گیر دستی
یکی از انواع پر کاربرد این دستگاه است که برای جداسازی هسته‌ی میوه‌های مختلف در منزل و در کارگاه‌های با ظرفیت تولید کم کاربرد دارد. کارکرد آن بدین صورت است که با فشار دادن اهرم آن که شبیه سُرنگ است، هسته از میوه جدا می شود.
شاید بتوان گفت هسته گیر آلبالو بیشترین استفاده را در بین مدل‌های مختلف این دستگاه دارد که به وسیله آن می توان با فشار دادن سریع اهرم، هسته ی آلبالو را از آن جدا نمود. هسته ی آلبالو پس از جدا شدن به داخل مخزن دستگاه هسته گیر می افتد که با توجه به محدودیت ظرفیتی که دارد، باید پس از مدتی آن را تخلیه کرد.
2-دستگاه هسته گیر صنعتی
نوع دیگری از دستگاه های جدا کننده ی هسته از میوه است که در کارخانه ها و کارگاه‌های تولید مواد غذایی کاربرد مهمی دارند. یکی از مهم‌ترین کاربردهای آن در تولید میوه‌های خشک و انواع چیپس و کمپوت‌های میوه است؛ به وسیله‌ی دستگاه هسته گیر میوه می‌توان در سریع ترین زمان ممکن هسته‌ی انواع میوه‌ها مانند سیب، زردآلو، گلابی و غیره را جدا کرد.
مزایای دستگاه هسته گیر صنعتی:
1- تخصصی بودن و عدم خطا در عبور از میوه‌ها
2- آسیب نرساندن به بافت داخلی و بیرونی میوه
3- استحکام قابل قبول سوزن دستگاه
4-مقرون به صرفه با بیشترین کارایی و کیفیت
5-کمترین میزان ممکن دخالت دست
3-دستگاه دُم گیر: میوه هایی که از باغ ها چیده می شوند، معمولا برای اینکه سالم چیده شوند به همراه قسمتی از ساقه درخت که به میوه متصل است، برداشت می شوند. در این شرایط، کارخانه های تولیدی صنایع غذایی باید با استفاده از دستگاه دم گیر میوه، این اضافات را از میوه ها جدا کنند تا بتوانند آن ها را برای مراحل بعدی کارهای خود آماده کنند..
از این نوع از ماشین آلات برای برداشتن دم انواع میوه ها همانند زیتون، سیب، گلابی، کشمش و دیگر میوه هایی که نیاز به برداشته شدن دم اضافه دارند، استفاده می شود.
دستگاه دم گیر میوه دارای شیارهای ریز بسیار زیادی است. میوه ها بر روی این شیارها قرار می گیرند و با استفاده از لرزاننده بر روی این شیارها جا به جا می شوند و دم های میوه در میان این شیار ها گیر کرده و از خود میوه جدا می شوند.
5-دستگاه های درجه بندی: بعضی از مدل های ماشین آلات تصفیه و آماده سازی اولیه مواد غذایی دارای قابلیت سورتینگ(درجه بندی و دسته بندی) هستند. این بدین معنی است که مواد اولیه وارد شده به دستگاه پس از شستشو و پاک شدن به وسیله دستگاه سورتینگ بر اساس وزن و اندازه مورد نظر، دسته بندی می شوند.
2-دستگاه های خرد کننده: دستگاه خرد کن یکی از ماشین آلات بسیار کاربردی در حوزه صنایع غذایی است. معمولا تمامی گروه های تولیدی برای محصولات خود، نیاز به نوعی دستگاه خرد کن دارند. دستگاه خرد کردن دارای مدل های بسیار مختلفی است که هر کدام از آن ها بنابر محصولی که خرد می کنند، دارای ویژگی های خاص و منحصر به فردی هستند.
انواع دستگاه خرد کن: این دستگاه ها که در صنعت مواد غذایی کاربرد اساسی و حیاتی دارند؛ شامل دستگاه های زیر می شوند:
1-دستگاه خرد کن گوشت: دستگاه خرد کن گوشت که به دستگاه چرخ گوشت نیز معروف است برای خرد و چرخ کردن انواع گوشت و مواد پروتئینی مورد استفاده قرار می گیرد. این مدل دستگاه ها جزو قوی ترین و بادوام ترین مدل های دستگاه خرد کن موجود در بازار هستند.
2-دستگاه خرد کن سبزی: معمولا خرد کردن سبزی ها با دست، کاری سخت و زمان‌بر است. استفاده از دستگاه خرد کن سبزی موجب می شود هم سبزی ها در زمان کوتاهی خرد شوند و هم محصول به دست آمده با کیفیت و تازه باشد. این دستگاه ها به شکل تخصصی برای خرد کردن سبزی طراحی شده اند.
3-دستگاه خرد کن پیاز: خرد کردن پیاز چه در تعداد کم و چه تعداد زیاد، کار بسیار زجرآوری است. به همین علت دستگاه هایی مختص خرد کردن پیاز طراحی شده است.
4-دستگاه خرد کن یخ: در برخی محصولات غذایی و رستوران ها از یخ های خرد شده استفاده می شود. به دلیل سخت بودن یخ ها، باید از دستگاه های مخصوص خرد کن یخ استفاده شود.
3-مخلوط‌کن ها ، شکل دهنده ها، اکسترودرها:
1-مخلوط کن ها: دستگاه مخلوط‌کن برای مخلوط کردن مایعات و همچنین جهت خرد یا آسیاب کردن گوشت، سیب زمینی، پیاز، مغز گردو، برنج، ادویه و اجسام سخت به کار می‌رود.
برخی آنها دکمه یخ دارند که می‌توان از آن برای تهیه انواع نوشیدنی‌های خنک استفاده نمود. در شکل زیر تصویر یک مخلوط کن چند کاره را مشاهده می کنید.
نکات ایمنی در بکارگیری دستگاه مخلوط کن برقی
1-هرگز سعی نکنید قطعات آسیاب مخلوط کن برقی را با آب جوش پاک تمیز کنید.
2- به هیچ وجه قطعات دستگاه را با شعله آتش خشک نکنید.
3- هرگز دستگاه اصلی را که موتور در آن تعبیه شده داخل آب نکنید.
4-دستگاه را نزدیک شعله آتش، اجاق گاز، و وسایلی که با گرما در ارتباط هستند و نیز اشعه مستقیم آفتاب نگذارید.
5- هرگز به‌طور طولانی و بدون وقفه از دستگاه استفاده نکنید.
6-از ریختن مواد سخت داخل آسیاب جدا خودداری نمایید.
7-موقع باز و بسته کردن دستگاه دوشاخه را از پریز برق خارج کنید.
2-شکل دهنده ها: از این دستگاه ها برای شکل دادن و قالب دهی و فرآوری انواع مواد غذایی، همچون کیک، تنقلات شیرین، نان و بیسکوییت استفاده می شود.
3-اکسترودرها: اساس کار همه دستگاه های اکسترودر شبیه هم است به این صورت که مواد دانه‌ای شکل به داخل مخزن ریخته می شوند و بخش مارپیچی شکلِ دستگاهِ اکسترودر، این مواد را حمل و متراکم کرده ، سپس با انجام فرایندی بر روی مواد ، بلغورها به توده پلاستیکی تبدیل شده، از داخل یک منفذ عبور کرده و به وسیله یک کارد بریده می‌شود و در نهایت به شکلهای مختلف گلوله ای ، میله‌ای، ، دونات، نواری ، مارپیچی و یا پیوسته تبدیل می‌شود. اکسترودرها بر اساس نوع عملکر به اکسترودر سرد و گرم و بر اساس ساختمان به اکسترودر ساده و دوقلو تقسیم می شوند. تصویر یک اکسترودر در شکل زیر نشان داده شده است.
4-دستگاه های جدا کننده و صافی ها:
انواع جداسازها عبارتند از:
۱: قیف جداکننده: مثلاً ذرات چربی را از شیر جدا می کند و بر اساس چگالی کار می کند
۲:کاغذ صافی: همانطور که از اسمش پیداست بر اساس اندازه ی ذرات جامد کار می کند.
۳:کمباین: دستگاهی که ذرات جامد را از جامد بر اساس جرم انها جدا می کند مثل جداکردن گندم از پوسته
۴:دستگاه دیالیز: مواد سمی و اوره را از خون جدا می کند.
۵: تصفیه ی آب: املاح و رسوبات را از آب جدا می کند
۶:دستگاه تقطیر: برای جداسازی ذرات مایع در مایع است مثل جداسازی آب از الکل
عملیات جداسازی فیزیکی مواد غذایی از یکی از سه طریق زیر انجام می گیرد:
1-سانتریفیوژ کردن: این عملیات که توسط دستگاهی به نام سانتریفیوژ انجام می گیرد؛ عبارتست از جداسازی مواد در مخلوط بر اساس تفاوت چگالی آن ها به این ترتیب که ماده‌ی چگال تر به انتهای لوله‌ی آزمایش خواهد رفت و ماده‌ی با چگالی کمتر، بالای آن قرار می گیرد.
2-فیلتراسیون: برای جداسازی جامدات از مایعات با عبور جامد از صفحه ای متخلخل (سوراخ دار)
3-فشردن: برای جداسازی مایعات از جامدات بوسیله نیروی فشار وارده
5-دستگاه های سالم سازی و پخت:
1-دستگاه های پاستوریزه کننده: این نوع از دستگاه ها عموما در خط تولید شیر ، لبنیات ، مرباجات و کمپوت ها و ... مورد استفاده قرار می گیرد و یکی از موارد مهم از نظر وزارت بهداشت جهت اخذ مجوز های لازم به حساب میاد.
2-دستگاه های استریل کننده: روشی که در آن با اعمال دمای 115 تا 121 درجه سانتیگراد تمامی میکروب های موجود در انواع مواد غذایی را از بین می برند. توضیح بیشتر این که به منظور پیشگیری از انتشار انواع باکتری، میکروب، ویروس، قارچ و یا حتی پاکسازی بدن و محیط از عفونت، فرآیندی تحت عنوان استریل کردن مطرح می شود. بنا به نوع استریل، از مواد مختلفی نظیر: الکل، بتادین، اسپری، دستمال مرطوب و... استفاده می شود.
3-دیگ های پخت: این دیگ ها در دو نوع خانگی و صنعتی در بازار یافت می شوند. از جمله مزایای کار کردن با دیگ صنعتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1-قیمت ارزان و کیفیت بالا
2- از جنس استیل ساخته می شود.
3- دیگر نیازی به آبگش کردن برنج نیست چون تمام مراحل پخت در خود دیگ انجام می شود.
4-فِرهای پخت: جهت تُست کردن، پختن، برشته کردن و بو دادن مواد غذایی استفاده می شود که کیفیت فرآورده غذایی را بهبود می بخشد.
فرها از لحاظ های گوناگون زیر قابل تقسیم بندی هستند:
1- از نظر محل نصب: فر توکار (داخل کابینت) و فر معمولی
2- از نظر نحوه پخت و پز غذا: فر گازی توسط گاز شهری، فر برقی توسط المنت و فر کانوِکشِن توسط امواج مایکروویو
6-تبخیر کننده ها و خشک کن ها:
بخشهای مختلف تبخیر کننده:
1-مبدل حرارتی: انتقال حرارت بخار به ماده غذایی
2-پمپ خلأ: باعث ایجاد خلأ می شود
3-جدا کننده: جداکننده بخار از مایع غلیظ شده
4-کندانسور: تبدیل بخار به مایع و حذف آن از سیستم
انواع خشک کن ها:
1-خشک کن مخزنی: در این خشک کن از هوای گرم برای خشک کردن مواد استفاده می شود.
2-خشک کن کیلن: جهت خشک کردن انواع میوه، سبزی، حبوبات، غلات و مالت
3-خشک کن کابینتی: به دلیل ظرفیت اندک آنها بیشتر در کارگاه های کوچک مورد استفاده قرار می گیرند.
4-خشک کن تونلی: جهت خشک کردن سبزی و میوه
5-حشک کن پنوماتیکی: جریان هوای گرم با سرعت نسبتا بالا مواد غذایی را خشک می کند
6-خشک کن بستر سیال: غلات، حبوبات و دانه های کوچک توسط این نوع از دستگاه ها خشک می شوند.
7-خشک کن پاششی: برای مواد غذایی حاوی مواد بسیار ریز و مایعات رقیق یا غلیظ
8-خشک کن غلتکی: بازدهی بالا و سرعت خشک کردن زیاد
9-خشک کن تصعیدی: با منجمد کردن ماده غذایی و خشک کردن آن توسط خلأ
7-دستگاه های تولید کننده سرما:
خنک کننده ها: به طور کلی به دو دسته زیر تقسیم می شوند:
1- یخچال های مکانیکی: شامل مدار بسته ای است که ماده سرمازا در آن حالت بین مایع و گاز را به طور متناوب طی می کند. این تغییرات با استفاده از انقباض و انبساط بر روی ماده سرمازا ایجاد می شود.
2-فریزرها: شامل فریزرهای مکانیکی و فریزرهای سرمازا
8-دستگاه های پرکن، دربندی و بسته بندی:
1-دستگاه های پرکن: از این دستگاه ها جهت پرکردن بسته های مواد غذایی شامل بطری، قوطی، بشکه، کیسه و کارتن با محصول مورد نظر استفاده می شود.
2- دستگاه دربندی یا دوخت: حساس ترین قسمت برای یک بسته مواد غذایی کیفیت دربندی و دوخت آن است که اگر به خوبی انجام شود در عمر انباری محصول تاثیر بسزایی خواهد داشت.
انواع دستگاه دربندی:
1- ماشین های FFS عمودی: یک حلقه از مواد قابل انعطاف بکار برده می شود(کاغذ، فیلم یا فویل) که آن را به صورت لوله درآورده و درز آن را می دوزند.
2- ماشین های FFS افقی: بر خلاف ماشین های عمودی، محصول در این سیستم ها مسافت کمتری را تا رسیدن به بسته بندی طی خواهد کرد.
9-دستگاه های جابجایی مواد: شامل دستگاه های جابجایی مواد بسته بندی شده و جابجایی مواد فله ای
کلید واژگان مرتبط
ماشین آلات صنایع غذایی و بسته بندی
ماشین الات صنایع غذایی دست دوم
ماشین های صنایع غذایی
قیمت دستگاه های صنایع غذایی
دستگاه های آزمایشگاه صنایع غذایی
انواع دستگاه های صنایع غذایی
مهندسی ماشین های صنایع غذایی
رشته ماشین های صنایع غذایی
مهندسی ماشین های صنایع غذایی چیست
درحال پردازش ...
