اولین شیرآلات صنعتی آب که به وسیله انسان اختراع شد، همان چیزی است که اکنون به عنوان (دریچه) آب‌بند میشناسیم. دریچه‌ای که با گذاشتن یا برداشتن آن در مسیر آب، جریان را بسته، باز یا نیمه باز می گذاشتند. شیرهای دروازه‌ای امروزی در واقع همان آب بند های قدیمی هستند.
شیر یا شیر آب وسیله‌ای معمولاً فلزی است که برای باز و بست، تنظیم و کنترل جریان مایعات یا گازها در لوله‌کشی به‌کار می‌رود. امروزه انواع بسیاری از شیرها طراحی و ساخته می‌شوند که در صنعت و خانه به‌کار می‌روند. «شیرآلات» به گروه شیرهایی گفته می‌شود که خود بنا به کاربرد، نحوه کارکرد یا شکل آنها به زیرگروه‌های مختلف دسته‌بندی می‌شوند. البته شیرهای ساختمانی، خود از لحاظ زیست‌محیطی به چند نوعِ دیگر نیز تقسیم نمی‌شوند.
اتصالات استیل صنایع غذایی به دلیل داشتن مزیت ها و قابلیت هایی همچون ضد زنگ و ضد اسید بودن بهترین وسیله جهت نصب در خطوط استیل صنایع غذایی به شمار می آید. به جرات می توان گفت که این اتصالات یک قسمت بسیار مهم از سیستم لوله کشی صنعتی می باشند. این اتصالات در مواردی همچون شاخه گذاری، تغییر قطر و یا تغییر جهت خط لوله مورد استفاده قرار می گیرند. لازم به ذکر است این موارد از جمله موارد مهم و اساسی در صنایع غذایی هستند.بهتر است بدانید که این نوع اتصالات یکی از پرکاربردترین و رایج ترین تجهیزات در صنایع مختلفی همچون صنایع شیری، صنایع آب و فاضلاب، صنایع اسیدی و غذایی و صنایع دارویی و بهداشتی محسوب می شوند. همچنین اتصالات استیل صنایع غذایی امروزه معمولا از سایز ۱۶ الی ۱۰۲ تولید و به بازار عرضه می شوند. در واقع استفاده از اتصالات استیل در صنایع غذایی امنیت بیشتر مواد غذایی را به دنبال دارد زیرا در این حالت ضد عفونی کردن لوله ها بسیار راحت انجام می گیرد. در واقع این خصوصیت و مقاومت این اتصالات در مقابل خوردگی مواد شیمیایی و خوردگی اسیدی و بازی موجب شده است به طور چشمگیری در بین صنعتگران گسترش پیدا کند.
آشنایی با انواع اتصالات استیل صنایع غذایی
بد نیست بدانید که اتصالات استیل صنایع غذایی دارای انواع مختلفی همچون مهره ماسوره ، درپوش ، زانویی، تبدیل ، سه راهی و شیر پروانه می باشد که به صورت مختصر با هرکدام از این انواع اتصالات آشنا خواهیم شد.
مهره ماسوره یکی از انواع اتصالات استیل صنایع غذایی
مهره ماسوره یکی از انواع اتصالات استیل صنایع غذایی می باشد که جهت اتصال دو لوله استیل در یک مسیر مورد استفاده قرار می گیرد. در حالت کلی این قطعه به دو نوع مهره ماسوره جوشی و مهره ماسوره رزوه ای تقسیم بندی می شود. بهتر است بدانید که مهره ماسوره از ۴ قطعه اصلی و مهم تشکیل شده است که برای مدت طولانی می توان از آن ها در صنایع غذایی و صنایع مختلف استفاده نمود. لازم به ذکر است که این قطعه از اتصالات استیل تنها نیاز به بازبینی و تعویض واشر دارد. بد نیست بدانید که واشر مهره ماسوره در ضخامت های مختلف و گوناگونی در بازار موجود می باشد. این نوع واشر از مزیت های بسیاری برخوردار است به طوری که می توان به مقاومت آن در برابر فشارهای حرارتی و اکسایش اشاره نمود.
درپوش
درپوش یکی دیگر از انواع اتصالات استیل صنایع غذایی بوده که مانع از عبور سیال به درون لوله استیل می شود. بهتر است بدانید که درپوش دارای مزیت ها و ویژگی های خاصی می باشد که استفاده از آن را در صنایع غذایی به طور گسترده ای رایج نموده است. از اینرو می توان به ویژگی ها و قابلیت هایی همچون کارکرد عالی و ظاهر زیبا و جذاب، ۱۰۰ درصد قابل بازیافت بودن، مقاوم در برابر خوردگی و حرارت، هزینه پایین و طول عمر مفید و نسبت بالای مقاومت به وزن اشاره نمود.
زانویی یکی از انواع اتصالات استیل صنایع غذایی
بهتر است بدانید که زانویی یک مدل از انواع اتصالات استیل می باشد که برای تغییر مسیر جریان در سیستم لوله کشی ماشین آلات صنایع دارویی، غذایی و شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین زانویی در متصل نمودن بخش های مختلف سازه های استیل نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. بد نیست بدانید که زانویی معمولا از جنس استنلس استیل می باشد که این جنس از مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی و اکسیدگی برخوردار می باشد. این قطعه براساس شعاع انحناء به دو نوع شعاع بلند و شعاع کوتاه تقسیم می شوند. همچنین انواع مختلف زانویی امروزه به صورت ۴۵ درجه و ۹۰ درجه ساخته و طراحی می شوند.
شیر پروانه
شیر پروانه ای که یکی دیگر از انواع اتصالات استیل صنایع غذایی است معمولا به دو صورت اتصال کوپلینگی و استنلس استیل در بازار موجود و قابل عرضه می باشد. لازم به ذکر است که این قطعه در صنایع غذایی و دارویی نقش بسیار مهمی را ایفا می کند و به گونه ای مختص این صنایع است. همچنین شیر پروانه ای خود از اجزای مختلفی تشکیل شده است که دیسک یکی از اجزای مهم و اصلی آن به شمار می آید. لازم به ذکر است که این قطعه به شکل پنوماتیک، برقی و اهرمی در بازار موجود و قابل عرضه می باشد.
(شیر پروانه ای نمونه ای از اتصالات استیل صنایع غذایی)
تبدیل یکی از انواع اتصالات استیل صنایع غذایی
تبدیل از دیگر انواع اتصالات استیل می باشد که دارای اندازه های مختلفی است. تبدیل ها معمولا از سایز ۲۵ میلی متر شروع شده و تا ۱۲۰ میلی متر تامین می شود. این قطعه در برابر هر گونه عملیات حرارتی از مقاومت بسیار بالایی برخوردار می باشد. همچنین از ماندگاری دائم و همیشگی در مقابل اکسیاسیون های شرایط ویژه بهره می برند.
سه راهی
سه راهی یکی دیگر از انواع اتصالات استیل صنایع غذایی بوده که به منظور گرفتن یک انشعاب از یک مسیر خاص مورد استفاده می گیرد. بهتر است بدانید که این قطعه دارای انواع مختلفی همچون سه راهی ناف کوتاه ، سه راهی ناف بلند ، تبدیلی و کلمپی است. لازم به ذکر است که سه راهی از مقاومت بالایی در برابر خوردگی و حرارت برخوردار می باشد.
علاوه بر این تقسیم بندی اتصالات استیل صنایع غذایی دارای انواع مختلفی می باشد. از اینرو این انواع مختلف عبارتند از: اتصالات استیل صنایع غذایی ۳۱۶، اتصالات استیل صنایع غذایی ۳۰۴، اتصالات استیل صنایع غذایی کلمپی و اتصالات استیل صنایع غذایی صنایع شیری.
شیرآلات خانگی و حمام که در انگلیسی به آن faucet می‌گویند. شیرآلات صنعتی که در ایران آن را «والو» (industrial valve) می‌خوانند.
شیرها یا برای باز و بست (قطع و وصل) جریان سیال استفاده می‌شوند، مانند: شیر توپی (ball valve)، شیر پروانه‌ای (butterfly valve)، شیر دروازه‌ای (gate valve)، شیر سماوری مخروطی (plug valve)،
یا
برای تنظیم و کنترل جریان به‌کار می‌روند، مانند: شیر بشقابی (globe valve)، شیر یکطرفه (check valve)، شیر سوزنی (needle valve)
غیر از موارد بالا، می‌توان از شیرهای دیافراگمی ـ صفحه‌ای (diaphragm valve) نام برد. برخی از شیرهای یادشده ممکن است برای هر دو کاربرد استفاده شود، مانند شیر توپی یا شیر پروانه‌ای.
اغلب شیرها در ساختمان دارای اجزایی هستند که بین آنها مشترک است:
شیر یکطرفه که به طور خودکار تنها اجازه جریان در یک سو را می‌دهد، اجزای دسته و فلکه را ندارد.
بنا به کاربرد، مصالحی که در ساخت شیر به‌کار برده می‌شود، مختلف است. در کارهای ساختمانی، شیرهای چدنی، برنزی، برنجی و گاهی استیل (SS) استفاده می‌شود. در کارهای صنعتی، مانند نیروگاه‌ها، کارخانه‌های پتروشیمی، پالایشگاهها، کشتی‌سازی و صنایع دارویی/ غذایی، بسته به نوع سیالی که از شیر عبور می‌کند یا محیطی که شیر در آن قرار دارد، بدنه و دیگر اجزای آن را از فولاد کربنی، فولاد آلیاژی، فولاد زنگ نزن (stainless steel)، برنج، چدن، استیل می‌سازند.
شیرها یا به وسیلۀ دست یا عملگر خودکار (actuator) باز و بست می‌شوند.
پرمصرف‌ترین آلیاژها برای تولید شیرآلات برنج که همان ترکیب مس و روی است بوده و مرکز استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تمامی خصوصیات لازم و محدودیت‌های عناصر بر حسب درصد وزنی آنها را تعیین کرده است. در خصوص ضخامت سطح مقطع تنه‌ها نیز در انواع شیرآلات کلاسیک رعایت ضخامت حداقل 2 میلی‌متر می‌بایست رعایت شود. البته در مورد شیرآلات اهرمی محدودیت ضخامت وجود ندارد ولی تنها باید فشار استاتیکی 25 بار را بدون تغییر شکل تحمل کند. استاندارد آبکاری از مهم‌ترین بخش‌های یک واحد تولیدی شیرآلات بهداشتی ساختمانی، آبکاری است.
شیرآلات به دو نوع بهداشتی و صنعتی تقسیم می شوند. شیرهای بهداشتی در داخل ساختمان برای امورات مرتبط با نظافت کاربرد دارند ولی شیرهای صنعتی، در گستره ای وسیع تر، حوزه های مختلف آب و نفت و گاز را در بر می گیرند که دامنه آن از سدهای آبی و پالایشگاه ها شروع شده و به ساختمان و سیستم های تأسیساتی ختم می شود.
در ادامه سلسله مطالب کالای برتر در این شماره از نشریه به بررسی بازار شیرآلات صنعتی می پردازیم. با این توضیح که مطالب ارائه شده نظرات تولیدکنندگان و فروشندگان بوده و پیام ساختمان از طرح نظرات منتقدان و کارشناسان استقبال می کند.
مهدی فراست، یکی از فروشندگان شیرآلات صنعتی به خبرنگار پیام ساختمان گفت: خرید و استفاده از این محصولات قطعا نیازمند تخصص و تجربه است. شیرآلات صنعتی هم در ساختمان ها و هم در صنایع مختلف از جمله نفت، گاز و پتروشیمی، صنایع نیروگاهی، بخار، صنایع سلولزی و کاغذ، سیمان، صنایع غذایی و دارویی و همچنین تأسیسات حرارتی و برودتی استفاده می شود.
وی با بیان اینکه مصرف کنندگان برای خرید شیرآلات صنعتی به ظاهر جنس و نوع برند آن توجه بیشتری دارند، تصریح کرد: ابتدا باید خریداران این نوع کالا متخصص باشند و پیشتر تحقیقات لازم را انجام داده باشند، چراکه شیرآلات صنعتی فقط به تولیدات داخلی محدود نمی شود. به عنوان مثال در حال حاضر شیرآلات ترک، ایتالیا، آلمان و چین نیز در بازار ایران عرضه می شوند؛ بنابراین همیشه امکان سوءاستفاده از برند های موجود وجود دارد.
فراست در اشاره به گروه بندی شیرآلات بر اساس نوع آن اظهار داشت: شیرآلات صنایع از نفت گرفته تا گاز، پالایش و پتروشیمی، شامل انبساط گیر، پروانه ای، توپی، سوپاپی، شیر رادیاتور، صافی، لرزه گیر، هواگیر، کشویی، یک طرفه می شود. همچنین گروه بندی بر اساس جنس آن نیز شامل برنج، چدن خاکستری، چدن داکتیل، فولاد، فولاد ضدزنگ است.
این فروشنده در خصوص شیوه های شناخت شیرآلات مناسب تأکید کرد: اولین شاخص کیفیت این نوع کالاها داشتن تأییدیه استاندارد است، این استاندارد روی بدنه شیرها حک می شود. از طرف دیگر شیرها باید یک سری آزمایشات فنی مثل تست کار مداوم، فشار، دما، ضربه و... را گذرانده باشند. هرچند احتمال دارد برخی از افراد سودجو تمام استانداردها را رعایت نکنند و تا جایی که خطرساز نباشد از کیفیت جنس می کاهند تا بتوانند با قیمت پایین تر از نرخ بازار بفروشند.
فراست همچنین به آیتم هایی چون کیفیت و قیمت شیرآلات، وزن، نوع مواد به کاررفته در خرید این محصول هم اشاره کرده و افزود: در حال حاضر به علت گرانی ارز اغلب واردکنندگان شیرهای صنعتی مجبور هستند، جنس هایی با کیفیت پایین وارد بازار کنند. شیرهای چینی نمونه بارز آن هستند که هیچ تضمینی در خصوص کیفیت آنها وجود ندارد زیرا کارخانه تولیدکننده شناخته شده نیست و آلیاژ کمتری دارند.
کارشناس بازرگانی یک فروشگاه عرضه شیرآلات صنعتی نیز گفت: عملکرد شیرآلات صنعتی به این صورت است که برای مهار کردن جریان و فشار گاز یا مایعات استفاده می شود و وظایف اصلی این نوع کالا، قطع و وصل کامل جریان، تنظیم عبور مقدار موردنیاز مایعات و گازها، جلوگیری از بازگشت مایعات و گازهای عبور کرده، تنظیم و کنترل مقدار و فشار مایعات و گازها، کنترل و ایمن نگاه داشتن دستگاه های تحت فشار است.
عباس محبی در توضیح انواع شیرآلات صنعتی افزود: شیرآلات صنعتی انواعی دارند همچون، شیرهای دستی که با نیروی انسان کار می کنند یعنی «Manual Valves» همچنین شیرهای خودکار یا «Electric motor operated valves» که با نیروی برق کار می کنند.
وی با بیان اینکه بسیاری از شرکت های بزرگ در زمینه تولید شیرآلات صنعتی برای فروش محصولات خود نمایندگی دارند، توصیه کرد: متقاضیان می توانند به این مراکز مراجعه کرده و محصول مورد نظر خود را انتخاب کنند. البته بعضی از فروشگاه ها برندهای مختلف را می فروشند و نمایندگی چند شرکت هستند اما از آنجا که نام برند بر کالا درج شده است جای نگرانی نیست.
او توضیح داد: افزایش یا کاهش قیمت، ملاک کیفیت شیرآلات محسوب نمی شود، بلکه باید دارای گارانتی باشند. در حال حاضر بیشترین میزان گارانتی شیرآلات در بازار 5 سال است.
محبی با بیان اینکه در کنار این مسأله باید به شیوه نصب شیرها هم توجه کرد، گفت: معمولا مهندسان تأسیسات نوع شیرآلات پروژه های مختلف را مشخص می کنند و مسئولیت اجرای آن بر عهده پیمانکاران بخش خصوصی و دولتی است زیرا شیرآلات صنعتی باید به درستی نصب شوند در غیر این صورت با مشکلات احتمالی مواجه می شوند.
وی همچنین با اشاره به فرآیند تولید شیرآلات بهداشتی اظهار داشت: این مراحل به ترتیب ریخته گری، ماشین کاری، پرداخت کاری، آبکاری و مونتاژ هستند و مهندسان کیفیت محصولات را در تمامی مراحل تولید کنترل کرده و تست های لازم را روی آنها انجام می دهند تا محصول نهایی عاری از هرگونه عیب و نقص باشد. این کارشناس فروش همچنین با انتقاد از برخی افراد مبتدی و پیمانکارانی که بودجه کمی دارند از شیرآلات نامرغوب چینی استفاده می کنند، گفت: استفاده از این گونه شیرآلات در بخش آب باعث نشت آب و خرابی ساختمان یا پروژه موردنظر خواهد شد و در بخش گاز نیز انفجار و آتش سوزی را به دنبال دارد.
محبی با اشاره به انواع شیرآلات صنعتی افزود: شیر بین فلنجی، شیر پروانه ای، شیر کشویی زبانه فلزی PN10، شیر پروانه ای فلنجدار، شیر یک طرفه سوپاپی چدنی، شیر اطمینان برنزی، سوپاپ اطمینان چدنی، شیر گیوتینی از انواع موجود در بازار است.
وی به نکات مهم در خرید شیرآلات با توجه به نوع کاربرد آن نیز اشاره کرده و توضیح داد: به عنوان نمونه، شیر ویفری برای موتورخانه های ساختمانی و صنعتی توصیه می شود، چراکه برای جریان آب با دمای بالا مناسب است و نسبت به مدل کشویی حجم کمتری را اشغال می کند و قیمت پایین تری دارد.
محبی به نوع اتصالات چدنی فلنچدار اشاره کرد که برای اتصال خطوط آبیاری و آب رسانی در تأسیسات کشاورزی و صنایع آب و فاضلاب مورداستفاده قرار می گیرد. همچنین انواع شیرهای کشویی چدنی که وسیله ای برای تنظیم عبور سیال است و دو دسته دارند که این دو نوع در فشارهای کاری 10 و 16 بار تولید می شوند.
این کارشناس فروش تأکید کرد: در مجموع عمر کاری بسیار طولانی و عدم رسوب گیری از مهم ترین مزایای این شیر است که تاکنون به نحو مطلوبی در تصفیه خانه ها، فاضلاب، آبیاری، سدها، موتورخانه ها، نیروگاه ها و غیره در حال استفاده است.
درحال پردازش ...
